زمان: 09.11.2025

مکان: کتابخانه مرکزی اودی

نهمین جلسه‌ ی ادیسه پارسی به بررسی عمیق رمان و سه‌ گانه ‌ی سینمایی پدرخوانده، اثر ماریو پوزو و با کارگردانی فرانسیس فورد کاپولا، اختصاص یافت. علیرضا قلندری، گرداننده‌ی برنامه، نشست را با معرفی مختصر اثر آغاز کرد و سپس شرکت‌کنندگان به تبادل نظر درباره‌ی مضامین پیچیده‌ی آن پرداختند.

تحول تراژیک مایکل کورلئونه یکی از نکات محوری بحث بود. حضار معتقد بودند شخصیت‌پردازی مایکل، که از سوی یکی از اعضا بهترین در تاریخ سینما نامیده شد، فراتر از روایت‌های رایج جنایی است. او که در ابتدا یک قهرمان اخلاق‌مدار بود، در مسیری تدریجی و دردناک به یک «دان» بی‌رحم تبدیل می‌شود. از دیدگاه حاضران، تراژدی اصلی داستان نه قتل‌ها، بلکه فرسایش درونی و قربانی شدن روح و روابط انسانی مایکل در ازای حفظ قدرت خانواده است.

بخش دیگری گفت‌وگو به بررسی نمادگرایی بصری پنهان فیلم اختصاص یافت؛ به‌ویژه نماد نارنج. شرکت‌ کنندگان اشاره کردند که این میوه، در تضاد با فضای تیره فیلم، همواره نشانه‌ی خطر و پیشگویی وقوع مرگ است. این نماد، که یادآور ریشه‌های ایتالیایی و دنیای خشن قدیم است، هرگاه در صحنه ظاهر می‌شود مثل صحنه‌ی ترور ویتو کورلئونه یا لحظه‌ی مرگ او در باغ حس قریب‌الوقوع بودن فاجعه را به مخاطب منتقل می‌کند.

در ادامه، جنبه‌های هنری اثر نیز با تأکید بر سینماتوگرافی گوردون ویلیس که به شاهزاده تاریکی مشهور است، مورد ستایش قرار گرفت. اشاره شد که شیوه استفاده از سایه‌ها، نه تنها ابهام اخلاقی شخصیت‌ها را عیان می‌سازد، بلکه نمادی از فساد و خطر پنهان در زیر پوست خانواده است. همچنین، استفاده استادانه از تکنیک جاکستاپوزیشن یا همان مجاورت تضادها، از جمله در تلفیق صحنه‌ی غسل تعمید و قتل‌های هم‌زمان، به عنوان شاهکاری از ایجاز سینمایی و تجسم تضاد اخلاقی مورد تحسین قرار گرفت.

صحنه‌ی به‌یادماندنی رستوران، که به قتل سولوزو و افسر پلیس انجامید، عملاً به عنوان تولد حقیقی دان کورلئونه جدید، تحلیل شد. به اساس حرف یکی‌از شرکت‌کنندگان سکوت‌ها، مکث‌ها، و صدای قطاری که به جای شلیک اسلحه شنیده می‌شود، همگی نشانه‌هایی از یک بحران هویت عمیق بودند؛ همان لحظه‌ای که در آن، وجود اخلاق‌مدار مایکل می‌میرد تا رهبر جدیدی متولد شود.

در جمع‌بندی نهایی، حاضران پدرخوانده را فراتر از یک روایت مافیایی، یک پدیده فرهنگی با مضامین جهان‌شمول درباره انسان، وسوسه و سقوط انسان دانستند. تأکید شد که هرچند قسمت سوم از نظر اجرایی ضعیف‌تر تلقی می‌شود، اما از منظر نمایش پیامدهای نهایی قدرت و پایان تراژیک مایکل، که با مرگ دخترش به تنهایی مطلق می‌رسد، برای تکمیل سیر سقوط او ضروری است